[rt_quote]
دامپزشکی گاو 1 و پرسش و پاسخ هایی در رابطه با مشکلات گاوداری ها در باره گندیدگی پستان ، بیماری یون ، گوساله لنگ ، متریت و اسهال گوساله
[/rt_quote]
دامپزشکی گاو و پرسش و پاسخ هایی در باره گندیدگی پستان ، بیماری یون ، گوساله لنگ ، متریت و اسهال گوساله
- حدود 4 سال است که درجاتی از گندیدگی پستان در گله ما وجود دارد. اخیراً شدت آن زیاد شده است. در حال حاضر 25 درصد گله درگیر شده است و موارد جدید هر روز اضافه می شوند. شرایط موجود آسیب جدی برای کل گله است.
هفته گذشته یک گاو پس از انتشار عفونت از ناحیه زیر پستان و ایجاد عفونت عمومی تلف شد. ما متوجه شدت آن نشدیم تا زمانی که ناگهان شیر گاو کاهش یافت. درمان با پنی سیلین و تری متوپریم و سولفادوکسین هیچ فایده ای نداشت. حالا یک گاو دیگر، علائم مشابهی را نشان می دهد و تردید داریم که این مورد زنده بماند. می ترسیم که سایر موارد نیز تا این حد شدید شوند.
پستان های آلوده را به طور موضعی و با هر داروی توصیه شده از جمله لینکومایسین، مارک های تجاری بلو-کوت، استالوسان، قند، پراکسید و موارد دیگر درمان کرده ایم. شرایط بسیار پیچیده ای داریم. جایگاه دام ها فری استال است و دو بار در روز شیردوشی می کنیم. در بستر گاوها از کُلش و تُشک استفاده می کنیم. هر بار که کُلش می ریزیم زیر آن را آهک پاشی می کنیم (3 تا 4 روز). تعداد سلول بدنی 80،000 است و میزان تولید همچنان بالاست البته به جز گاوهایی که به این نوع گندیدگی پستان مبتلا شده اند. نمی بینیم که گاوها در شرایط مرطوب بخوابند. ما هنوز در مورد عامل این آلودگی سردرگم هستیم و دامپزشک ما نیز گیج شده است. از دامپزشک خود خواسته ایم نمونه هایی از پوست و کُلش را آزمایش کند و برای کنترل حشرات و برخی باکتری های خاص برنامه ریزی کند.
فکر نمی کنیم که تاکنون گندیدگی پستان با این شدت را مشاهده کرده باشید. با وجود 45 مورد، وحشت داریم که کل گله تا قبل از آنکه بتوانیم عامل آن را شناسایی کنیم آلوده شود.
اگرچه مشکل گندیدگی پستان توسط عوامل بالا، خیلی زیاد روی نمی دهد ولی آنچه که شما شرح دادید کاملاً غیرطبیعی است. می توان به گندیدگی پستان نام درماتیت چین های پستانی داد که معمولاً از محل اتصال بین چین های پوست بین اتصالات داخلی پا و پوست پستان و چین پوستی سمت راست و چپ پستان شروع می شود.
گاوهای مبتلا، مخصوصاً مواردی که طبق شرح شما بسیار شدید هستند اغلب بوی بسیار زننده ای دارند که به خاطر آلودگی پوست با باکتری های غیرهوازی مثل فوزوباکتریوم و باکتروئیدهاست. این باکتری ها در ترشحات بد بوی جفت ماندگی و متریت نیز دیده می شوند. این باکتری های غیرهوازی قادرند در نواحی آسیب دیده پوست به خاطر فشار، رطوبت و سائیدگی حاصل از تورم پستان در هنگام زایمان و بعد از آن در گاوهای پرتولید، لانه گزینی کنند.
برخی گاوها ممکن است شرایط متفاوتی داشته باشند که معمولاً به آنها درماتیت پستان گفته می شود. در این موارد به طور معمول، پوست زیر پستان درگیر می شود و علائمی از درگیری در ناحیه نزدیک پاها و بین دو پستان دیده نمی شود و در اکثر موارد روند بیماری زایی متفاوت است که مرتبط با عواملی مثل آفتاب سوختگی، مواد شیمیایی محرک در بستر و عوامل عفونی کمیاب مثل ویروس هرپس، قارچ و گونه های باکتریایی مثل استافیلوکوک هاست.
فکر می کنیم که شدید شدن گندیدگی پستان تا این حد غیرطبیعی است که بتواند باعث عفونت عمومی و مرگ بیش از یک گاو شود و شیوع بالایی در گله ای مثل گله شما بوجود آورد. به هر حال یکی از دامپزشکان به تجربه مشابهی با همین شدت در گله ای اشاره نمود. در آن گله زخم های پستان و سرپستانک وجود داشت که توسط استاف اورئوس بسیار مهاجم ایجاد شده بود که واکنش های توکسیک و شوک مانند داشت.
با توجه به اینکه یک چهارم گله درگیر شده است و با توجه به زایمان فصلی که تعداد زیادی گاو و تلیسه اخیراً زایمان کرده اند و مشکل ادم پستانی دارند، تعجب می کنیم که چطور باکتری استاف یا استرپ خیلی مهاجم ندارید. علت آن می تواند در محیط، تجهیزات یا دستان شیردوشان باشد. این باکتری ها از آسیب پوست پستان به هنگام ادم پستانی استفاده می کنند. ادم پستان، گاو و تلیسه را بیشتر در معرض ابتلا به گندیدگی پستان قرار می دهد. عدم پاسخ به درمان فشرده ای که انجام داده اید در موارد گندیدگی پستان ساده معمولاً روی نمی دهد. در واقع بسیاری از موارد گندیدگی پستان درمان نمی شوند و بهبودی آنها خود به خودی و در طی زمان است.
اگر دامپزشک و خودتان مطمئن هستید که این شرایط، گندیدگی پستان است توصیه می کنیم آلودگی انگلی در نمونه های گرفته شده را بررسی کنید. کشت باکتریایی از نمونه پوست تازه ناحیه آسیب دیده، به احتمال زیاد باکتری موجود را مشخص می کند و آنتی بیوتیک مناسب برای درمان موارد شدید را تعیین می کند.
همچنین به شما و دامپزشک گله توصیه می کنیم در گله به دنبال شرایطی بگردید که ممکن است تضعیف ایمنی موارد انفرادی با عامل BVD یا بیماری های سوخت و ساز مثل کتوز بالینی و تحت بالینی، جفت ماندگی، متریت، کمبود کلسیم یا کمبود منیزیم داشته باشید. همچنین وضعیت ویتامین E و سلنیوم را بررسی کنید.
در نهایت نمونه هایی از محیط، مثل تعداد باکتری بستر می تواند در شناسایی عامل عفونی به شما کمک کند. کل روش های شیردوشی و دستورالعمل ها را دوباره بررسی کنید تا مطمئن شوید دستکش ها پاره نیست، پستان و سرپستان ها تمیز هستند، از دستمال ها فقط یکبار استفاده می شود و گاوها تا حد ممکن با کمترین رطوبت و خیس شدگی از شیردوش خارج می شوند.
دو تا سه هفته قبل از زایمان و دو هفته اول بعد از زایمان 2000 واحد ویتامین E به گاو بدهید تا سامانه ایمنی را تحریک و تقویت کنید و سد دفاعی پوست در برابر عفونت سالم تر باشد.
- پاستوریزه کننده ها در کنترل کریپتوسپوریدا و عامل بیماری یون چقدر مؤثر هستند؟ ما خوانده ایم که از بین بردن عامل بیماری یون مشکل است. یک دُز عفونی از عامل بیماری یون برای یک گوساله چند روزه چه مشکلاتی ایجاد می کند؟
وقتی شما سئوال خود را به شکل خاص در باره کنترل احتمال آلودگی با Cryptosporidium pavrum و بیماری یون از طریق آغوز یا شیر ضایعاتی پاستوریزه که به گوساله ها داده می شود می پرسید، با ارزش خواهد بود که اشاره کنیم، تغذیه یک جایگزین آغوزبا کیفیت خوب و سپس یک جایگزین شیر مناسب، انتخابی است که احتمال آلودگی گوساله های شیری قبل از شیرگیری با این عوامل بیماری زا را کاهش می دهد.
هر دو عامل بیماری زای یون Mycobacterium avium زیرگونه Paratuber culosis (MAP) و C.parvum در آغوز یا شیر آلوده به مدفوع وجود دارند. برعکس C.parvum، عامل بیماری زای MAP می تواند مستقیم از طریق گاو آلوده وارد آغوز یا شیر شود. هرچه بیماری یون پیشروی می کند، تناوب و تعداد باکتری MAP دفع شده در شیر و مدفوع افزایش می یابد.
گاوهایی که علائم نشان می دهند (اسهال و کاهش وزن) معمولاً بیشترین دفع عامل بیماری زا را دارند. دفع کننده های خفیف MAP ممکن است کمتر از 3000 (cfu) در هر گرم مدفوع دفع کنند. دفع کننده های شدید، ده میلیون واحد کلنی در هر گرم مدفوع خود دفع می کنند.
شما می توانید از آلودگی آغوز و شیر با مدفوع، بوسیله آماده سازی خوب پستان ها و بهداشت کامل وسایل شیردوشی، مخازن جمع آوری شیر و وسایل مورد استفاده در تغذیه گوساله ها جلوگیری کنید. اگر فوراً تغذیه گوساله ها با شیر یا آغوز انجام نمی شود، شیر یا آغوز باید سرد شود و به شکل مناسب نگهداری گردد. وسایل و پستان تمیز و انبار کردن مناسب آغوز و شیر حتی وقتی که پاستوریزاسیون انجام می شود ضروری است، زیرا هدف پاستوریزه کردن آغوز و شیر، فراهم کردن شیر و آغوز تمیز و نه استریل برای گوساله هاست. پاستوریزه کردن آغوز بلافاصله پس از جمع آوری و شیر گوساله ها درست قبل از تغذیه، در صورتی که به روش صحیح، در زمان مناسب و با انجام خوب پاستوریزاسیون باشد، شانس گوساله ها را برای آلودگی با بیماری یون و یا کریپتوسپوریدیوزیز به حداقل می رساند. وسایل و برنامه های پاستوریزاسیون باید به طور منظم، توسط کشت فرآورده نهایی یا با اندازه گیری سطح آنزیم آلکالین فسفاتاز کنترل و مراقبت شوند تا مطمئن باشیم که کنترل آلودگی انجام می گیرد.
با اینکه پاستوریزاسیون یک راه مؤثر برای کنترل بیماری یون و آلودگی C.parvum است، ولی احتمال خطر را به صفر نمی رساند. اگر آلودگی باکتریایی آغوز یا شیر که به داخل پاستوریزه کننده می رود، سنگین باشد، عوامل بیماری زا باقی خواهند ماند. تعداد مشخص عوامل بیماری زا که لازم است تا یک عفونت یون در یک گوساله اتفاق بیفتد، ناشناخته است و احتمالاً بسته به حساسیت و ایمنی برای آن گوساله خاص یا آن دامداری متفاوت است. اما متخصصین بیماری یون معتقدند که یک دُز آلوده کننده در مواردی بین 1000 تا 10،000 باکتری MAP بوده و بیشتر مطالعات در مورد عفونت های آزمایشگاهی در گوساله ها، بر پایه دُزهای متعدد حداقل یک میلیون عامل بیماری زای MAP، استوار بوده است. کمتر از یک گرم مدفوع از یک دام دفع کننده شدید می تواند عفونی باشد. در نهایت با ارزش است اگر به خاطر داشته باشیم، علاوه بر آغوز و شیر پاستوریزه، کنترل آلودگی یون و کریپتواسپوریدیوزیز باید با جداسازی فوری گوساله ها از محیط زایمان و بردن آن به قسمت پرورش گوساله که حداقل 7 سانتیمتر بستر خشک و تمیز بین گوساله و مدفوع زیر آن وجود دارد انجام می شود. در غیر این صورت، محیط، منبع انتقال این ارگانیسم ها از مدفوع به دهان خواهد بود.
- اخیراً یکی از گاوهای ما زایمان دوقلو داشت. یکی از دوقلوها می توانست روی اندام های خلفی بلند شود، ولی روی اندام های حرکتی قدامی نمی ایستاد. او یک گوساله لنگ بود. آیا ممکن است به من کمک کنید؟
به کمک عکس هایی که شما فرستادید، ما توانستیم، علل احتمالی ایجاد مشکل برای تلیسه شما را که سبب شده نتواند روی اندام حرکتی قدامی بایستد را در محدوده کمتری بررسی کنیم. ما گوساله ای با ظاهر سالم داریم که کمی از وزن خود را روی اندام حرکتی قدامی تحمل کرده، اما هر دو زانو و مفاصل او به شکل غیرطبیعی خمیده است. همچنین می بینیم که آرنج گوساله پائین افتاده است و عضله های سه سر به نظر تحلیل رفته یا کمتر رشد کرده اند. اندام حرکتی خلفی طبیعی به نظر می رسد و بیشتر کار را آنها با حالت متمایل شدن به جلوی خود انجام می دهند. برخی سئوالات مبهم باقی می ماند. آیا گاو دچار سخت زایی بوده یا در زمان زایمان به او کمک شده است؟
آیا گوساله می تواند هر وقت بخواهد سرپا بایستد؟ آیا ممکن است حداقل یکی از اندام های قدامی را بدون فشار زیاد به حالت طبیعی برگرداند؟
اگر زایمان گوساله آسان بوده، به او کمک نشده و در زمان تولد غیرطبیعی بوده، تشخیص احتمالی ما این است که او دچار مشکل انقباض رباط های خم کننده همراه با مفاصل انعطاف ناپذیر است که مربوط به وضعیت غیرطبیعی رحم یا نقص وسیع در ارتباط با به اشتراک گذاشتن جفت و رحم برای دوقلوها می باشد. باز کردن به زور اندام های حرکتی گوساله باید با توجه به رباط های خم کننده منقبض در پشت زانوها و مچ پا انجام گیرد. آرتروگریپوزیس که یک انقباض مفصل دائمی است و در زمان تولد مشاهده می شود، به این عارضه ربطی ندارد زیرا گوسالۀ دیگر سالم است و شما هیچ ضایعه مادرزادی دیگری مثل شکاف کام، نخاع غیرطبیعی یا نقص در صورت گزارش نکرده اید.
اگر گوساله می توانست در زمان تولد بایستد و اندام حرکتی منقبض بعداً ایجاد شده بود، ما بر درد ناشی از عفونت در زانوها و یا مفاصل مچ ها که سبب وضعیت غیرطبیعی شده تأکید می کردیم. بی پرده باید گفت که ظاهر گوساله عفونت مفاصل را که ناشی از گسترش باکتری از طریق خون (سپتی سمی) یا ضربه باشد، تأئید نمی کند. از آنجا که توجه ما به خم شدن غیرطبیعی زانوها و مچ پاهاست، یک امکان دیگر که به دلیل وضعیت افتاده آرنج گوساله و رشد ناکافی عضله سه سر مطرح می شود، آسیب عصبی است که احتمال دارد در زمان زایمان اتفاق افتاده باشد. آخرین احتمال یک آسیب عضلانی یا ضعف است که در اثر کمبود ویتامین E یا سلنیوم ایجاد شده است.
از دامپزشک خود بخواهید که گوساله را معاینه کند. ما به خصوص به وجود علائم عفونت در ناف یا هر یک از مفاصل اندام حرکتی قدامی مشکوک هستیم. ما می خواهیم بدانیم آیا سفت بودن مفاصل را می توان با فشار آوردن به آنها کم کرد و ایا این فشار در جهت باز کردن مفصل، تغییری را در وضعیت سخت رباط های خم کننده آشکار می کند. آزمایش حالت عضله و عکس العمل عصب به ما کمک خواهد کرد که بفهمیم آیا با یک عارضه عصبی یا عضلانی یا هر دو، طرف هستیم. در انتها پیش بینی بستگی به یافته های ما و تشخیص دارد.
برخی موارد انقباض مفصل ملایم یا متوسط در طول زمان بهبود می یابند. برخی گوساله ها نیاز به بستن با تخته، گچ گرفتن یا سایر درمان های فیزیکی دارند. گروهی دیگر نیاز به جراحی دارند. آسیب عصبی نیاز به توجه بیشتری دارد، اما گوساله هایی را دیده ایم که در طول زمان به درمان های فیزیکی و پرستاری خوب پاسخ داده اند.
اگر تا کنون انجام نداده اید، ما به شما پیشنهاد می کنیم به گوساله ویتامین E و سلنیوم تزریق کنید و در ادامه، مکمل ویتامین E را به طور روزانه به شیر گوساله اضافه کنید. مراقبت اضافی بدون توجه به علت ایجاد مشکل، ارزشمند خواهد بود.
- ما تعداد 790 رأس گاو دوشا داریم و 35 درصد تلیسه های شکم اول و 60 درصد گاوها را برای متریت درمان می کنیم. تمام گاوهای تازه زا را به دقت مراقبت می کنیم و به خاطر مشکل متریت از آنتی بیوتیک داخل رحمی استفاده می کنیم و به گاوهای بسیار مبتلا، اکسی تتراسایکلین طولانی اثر (LA) تزریق می کنیم. مشکل جفت ماندگی ما خیلی زیاد نیست و دامپزشک گله دلیل تعداد زیاد متریت را نمی داند.
متریت، گاوها را از روز 5 تا 10 بعد از زایمان هدف قرار می دهد وعلائم آن تب، بوی بد ترشحات رحم، افت شیر و کم اشتهایی است. میزان متریت حدود 1.3 برابر جفت ماندگی است. اگر میزان جفت ماندگی 11 درصد باشد، میزان متریت 15 درصد پیش بینی می شود. ابتدا مطمئن شوید که تشخیص متریت بیش از حد نیست. گاوهای روز 5 تا 10 بعد از زایمان را بررسی کنید و مواردی که ترشحات بد بو و غیرعادی، تب، افت شیر یا کم اشتهایی دارند را کنترل کنید. معاینه معمولی واژن گاوهای تازه زا، درمان و پیشگیری با آنتی بیوتیک داخل رحم یا تزریقات رحمی در گاوهای مبتلا به متریت باعث افزایش احتمال متریت می شود. برخی داروهای داخل رحم می توانند عفونت را پنهان کنند و مانع عملکرد طبیعی سلول های بدن شوند. استفاده از آنتی بیوتیک عمومی “پنی سیلین” “سفتی فور” “یا تتراسایکلین” به عنوان اولین درمان ارجح می باشد.
سایر ملاحظات در مورد تعداد زیاد متریت می تواند تعداد زیاد سخت زایی یا کمک های غیر اصولی در زمان زایمان باشد. شواهد این وقایع، تورم، التهاب و زخم واژن و فرج می باشد. گله هایی که میزان بالای دوقلوزایی (بیش از 6 درصد) یا مرده زایی (بیش از 12 درصد) دارند و گله هایی که کتوز و تب شیر تحت بالینی دارند بیشتر در معرض متریت قرار دارند. در زایشگاه، مسائل تراکم دام و بهداشت را بررسی و رعایت کنید. گاو، افراد، روش ها و تجهیزات لازم به هنگام کمک به زایمان باید تمیز و بهداشتی باشند. تراکم، تنش، تغذیه نادرست در گروه انتظار زایمان و افزایش نمره بدنی از جمله سایر مشکلاتی است که می تواند با متریت مرتبط باشد.
- در سال های اخیر متوجه شده ایم که اسهال گوساله و بیماری های گوساله ها در چند هفته اول پس از تولد بیشتر شده است. ما سعی کردیم که تغییراتی که مرتبط با این مسئله است را پیدا کنیم. گاوهای انتظار زایمان در جای همیشگی قرار دارند و تلیسه ها را در جایگاه های مخصوص و همیشگی خود پرورش می دهیم. بعد از تغییرات صورت گرفته متوجه شدیم که دوره خشکی کوتاه تر شده (متوسط دوره خشکی گله 42 روز است در حالیکه قبلاً 60 روز بود) و تعداد زیادی شکم اول و دوم در گله ما وجود دارند. آیا این تغییرات می توانند از عوامل مؤثر بر سلامت گوساله باشند که از طریق آغوز ایجاد می شوند؟
از وجود مشکلات این چنینی در مورد گوساله ها در گله شما متأسفم ولی کوتاه شدن دوره خشکی و افزایش تعداد گاوهای جوان نمی تواند تأثیر بسزایی بر کیفیت آغوز داشته باشد.
صنعت گاو شیری به سمت کوتاه کردن دوره خشکی پیش رفته است. همان کاری که شما کرده اید و تحقیقات در مورد اثرات کاهش دوره خشکی بر کیفیت آغوز صورت گرفته است. در این تحقیقات مشخص شد که کیفیت آغوز حاصل از دوره خشکی 34 روزه با آغوز گاوهایی که دوره خشکی 55 روزه داشتند برابر بود.
جالب اینکه در همین مطالعه مشخص گردید که مشکلات گاو تازه زا (از جمله جفت ماندگی، بیماری های سوخت و ساز و ناهنجاری های شیردان) در گروهی که دوره خشکی کوتاه تری داشتند تفاوت معنی داری با گروه دیگر نداشت.
این مسئله که گاو شکم اول، آغوز با کیفیت کمتر یا برابر با گاوهای مسن تر دارد در مقالات کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بر اساس تحقیقات مشخص می شود که اگرچه تلیسه ها آغوز با غلظت ایمونوگلوبولین کمتری نسبت به گاوهای مسن تولید می کنند ولی مقادیر کافی ایمونوگلوبولین را در بر دارد تا با مصرف اغوز تلیسه های شکم اول ایمنی قابل انتقال فراهم شود.
در واقع مسئله رقیق شدن غلظت ایمونوگلوبولین ها در زمانی که گاوهای مسن بیش از حدود 9 کیلوگرم اغوز در دوشش اول تولید می کنند می تواند به همان اندازه کیفیت پائین تر آغوز تلیسه های شکم اول تأثیرات منفی داشته باشد. می توان این نوع تأثیر رقیق شدن آغوز گاوهای پرتولید را با دوشش سریع پس از زایمان به حداقل رساند. در واحدهایی که برنامه سلامت و واکسیناسیون تلیسه های شکم اول به خوبی انجام می شود آغوز این تلیسه ها نیز کیفیت بالایی خواهد داشت.
عوامل متعدد دیگری مثل بهداشت جمع آوری، نگهداری و حجم و زمان بندی مصرف اغوز در انتقال ایمنی به گوساله نسبت به تإثیر طول مدت دوره خشکی و سن گاو مهم تر است.
به شما توصیه می کنیم با کمک دامپزشک خود این مسائل را بررسی کنید و عوامل مرتبط با بیماری های گوساله که در واحد شما افزایش یافته را بیشتر مد نظر قرار دهید.
