برای افزایش مصرف خوراک در گاو لازم است که برخی از جنبه های رفتار خوراک خوردن آن تعدیل شود
مصرف خوراک دام در گاوها ارتباط مستقیمی با رفتار دام به خصوص در مورد چگونگی مصرف خوراک و نشخوار آن دارد. متأسفانه، دام ها همیشه حداکثر میزان مواد مغذی از خوراک را از طریق فرآیند هضم و جذب به دست نمی آورند. سلامت دام و تولید شیر دام زمانی بهینه می شود که اطمینان حاصل شود که دام مصرف مواد مغذی در جهت رفع نیازهای خود را به میزان کافی حفظ می کند. به این منظور، تنظیم و فراهم کردن جیره های خوراک دام با کیفیت برای رفع این نیازها ضروری هستند.
شیوه مصرف خوراک در گاو، با میزان مصرف و همچنین چگونگی هضم آن ارتباط مستقیم دارد. میزان مصرف خوراک گاو شیری تابع رفتار خوراک خوردن آن است و به عبارت دیگر، کل مصرف یک گاو در مجموع با تعداد دفعات مصرف خوراک دام و حجم مصرف خوراک در هر وعده برابر است.
همچنین، مصرف خوراک دام تابع کل زمان صرف شده در روز برای خوراک خوردن ضرب در نرخ مصرف خوراک دام می باشد. بنابراین، برای افزایش مصرف خوراک در گاو لازم است که برخی از جنبه های رفتار خوراک خوردن آن تعدیل شود. نتیجه تحقیقات دانشگاهی نشان داد که مصرف بیشتر خوراک دام و تولید شیر بیشتر در گاوهای پرتولید با سپری کردن زمان بیشتر در آخور، مصرف خوراک در دفعات بیشتر و مصرف حجم کمتری از خوراک در هر وعده مرتبط است.
این نوع الگوی خوراک خوردن نیز برای سلامت و بازده شکمبه مفید است. به حداکثر رساندن زمان سپری شده در آخور برای مصرف خوراک دام و مصرف حجم کمتری از خوراک در هر وعده برای حفظ پایداری شکمبه نیز اهمیت دارد. این امر به بهبود هضم پذیری فیبر و افزایش محتوای چربی شیر منجر می شود.
توانایی گاو در اختصاص دادن زمان کافی برای نشخوار خوراک دام نیز نباید نادیده گرفته شود. هنگامی که گاو نشخوار می کند ذرات خوراک به قطعات کوچکتر تقسیم می شوند که نه تنها باعث می شود میکروب های شکمبه خوراک را بهتر هضم کنند، بلکه به انتقال مواد خوراکی هضم شده از شکمبه نیز کمک می کند.
هرچه مواد خوراکی هضم شده از شکمبه سریع تر عبور کنند، گاو خوراک بیشتری را می تواند مصرف کند. بنابراین، اختصاص دادن زمان بیشتر به نشخوار به گاو کمک می کند که مصرف خوراک خود را به حداکثر برساند.
علاوه بر آن، جویدن به تولید بزاق بیشتر در گاو که حاوی بیکربنات است منجر می شود. بیکربنات، میزان اسیدی بودن شکمبه را کاهش می دهد. در نتیجه، افزایش عمل جویدن به واسطه نشخوار به پایداری بیشتر محیط شکمبه کمک بیشتری می کند.
دسترسی به خوراک دام در همه زمان ها
باید از خودمان بپرسیم که چگونه می توان اطمینان حاصل کرد که زمان خوراک خوردن و نشخوار گاو محدود نمی شود؟ این با یک جیره خوب موازنه شده که در جهت رفع نیازهای تولیدی دام تنظیم شده است، آغاز می شود. جیره ای که خوب موازنه شده است حاوی فیبر مؤثر در جهت کند کردن سرعت مصرف و افزایش زمان نشخوار گاو می باشد. علاوه بر آن، لازم است اطمینان حاصل کنیم که گاوها می توانند به خوراک دسترسی داشته باشند و برای دسترسی به خوراک ترغیب می شوند. در ضمن زمان کافی و میل به نشخوار را دارند.
ممکن است ساده به نظر برسد، اما اولین و مهم ترین کاری که لازم است در جهت بهبود رفتار خوب خوراک دهی انجام شود این است که دسترسی به خوراک دام در تمامی ساعت های روز حفظ شود. خالی بودن آخور برای مدت زمان طولانی نه تنها باعث می شود که مصرف خوراک به طور بالقوه کاهش یابد بلکه به تغییر الگوی مصرف خوراک دام نیز منجر می شود. طولانی شدن مدت زمانی که دام به خوراک دسترسی ندارد به نوعی باعث می شود که دام حجم بسیار زیادی از خوراک را در یک وعده مصرف کند که این رفتار خوراک خوردن برای هضم شکمبه ای مضر است.
کار بعدی که لازم است انجام شود این است که دام برای دسترسی به آخور در طول روز ترغیب شود. گرسنگی که به طور عمده به کیفیت خوراک مرتبط است می تواند تا حدی موجب ترغیب گاو به مصرف خوراک شود. هرچه گاو خوراک را سریع تر هضم کند (در نتیجه هضم پذیری بیشتر خوراک)، زودتر به آخور بر می گردد.
همچنین می دانیم که وقایعی مانند شیردوشی و توزیع خوراک باعث ترغیب گاوها به مصرف خوراک می شوند. در یک سری از تحقیقات خود نشان دادیم که در میان آنها توزیع خوراک جدید مؤثرترین و منسجم ترین روش در ترغیب فعالیت خوراک خوردن دام می باشد. نشان داده شده است که ارائه خوراک بیش از یک بار در روز، در شرایط کنترل شده و شرایط تجربی در مزرعه، آن رفتارهای خوراک خوردن مطلوب ذکر شده در بالا را رواج می دهد که به بهبود بازده هضم پذیری و افزایش محتوای چربی شیر منجر می شود. همچنین ضروری است که عمل جلو راندن خوراک در هر بار ارائه خوراک به طور مرتب انجام شود. با این کار این اطمینان حاصل می شود که گاوها هنگام مراجعه به آخور که دلیل و زمان آن مهم نیست، همیشه به خوراک موجود در آخور دسترسی دارند.
از جنبه عملی، لازم است که عمل جلو راندن خوراک به تعداد دفعات کافی انجام شود به طوری که دام نسبت به آن واکنش شدید نشان ندهد. اگر اکثر گاوها هنگام به جلو راندن خوراک به آخور هجوم آورند، به این معنی است که گاوها به مدت طولانی به خوراک دسترسی نداشته اند و لازم است که خوراک آخور به دفعات بیشتری به جلو رانده شود.
جالب توجه است که ما در تحقیقات خود مدت زمان بیشتر دراز کشیدن را با دفعات بیشتر جلو راندن خوراک مرتبط دانستیم. این نشان می دهد که مرتب جلو راندن خوراک زمانی که گاو هدر می دهد (خوراک خوردن، خوردن آب، دراز کشیدن یا دوشیده شدن) را کاهش می دهد.
فضا برای خوردن خوراک دام و استراحت کردن
تراکم دام در جایگاه های گروهی نیز ممکن است بر دسترسی به خوراک اثرگذار باشد. هنگامی که تراکم دام در جایگاه بالا باشد، تمامی گاوها به علت کافی نبودن فضای آخور نمی توانند در یک زمان به خوراک دسترسی داشته باشند در نتیجه آنها رفتار خوراک خوردن خود را تغییر می دهند. در این شرایط سریع تر و حجم بیشتری از خوراک را در هر وعده مصرف می کنند، یا الگوهای مصرف خود را با سبقت گرفتن در مصرف در هنگام ترغیب به خوراک تغییر می دهند.
بنابراین، هدف ما باید تأمین فضای آخور کافی باشد به طوری که همه گاوها همزمان بتوانند به راحتی خوراک مصرف کنند. این مسئله در دوره انتظار زایش و تازه زا اهمیت ویژه ای دارد. فقدان فضای آخور کافی نه تنها الگوهای خوراک خوردن را تغییر می دهد بلکه می تواند احتمال عدم مصرف خوراک کافی را افزایش دهد و بنابراین خطر ابتلا به ناهنجاری های متابولیسمی و بیماری های عفونی را افزایش دهد.
مدت زمان نشخوار به میزان زیادی به ترکیبات و مقدار جیره مصرف شده بستگی دارد. با این وجود، این مدت زمان ممکن است با دیگر عوامل که بر الگوهای رفتاری روزانه گاو اثر می گذارد نیز مرتبط باشد. طولانی ترین زمان نشخوار در روز، زمانی رخ می دهد که گاو استراحت می کند (دراز می کشد). بخش عمده نشخوار در شب هنگامی که گاوها استراحت می کنند رخ می دهد و دیگر بخش عمده در اواسط روز هنگام استراحت بین فعالیت های شیردوشی، خوراک خوردن و آب خوردن رخ می دهد.
این نباید تعجب آور باشد، در نتیجه هرگونه اختلال در زمان استراحت معمول گاو ممکن است توانایی آن در صرف زمان کافی برای نشخوار را محدود کند، این ممکن است به کاهش مصرف خوراک و تولید منجر شود. به حداکثر رساندن زمان نشخوار گاو یک عامل کلیدی در بهینه کردن نشخوار می باشد.
برای اطمینان از کافی بودن زمان استراحت گاو ، اندازه استال ها باید به اندازه کافی باشد به طوری که گاوها بتوانند بدون مزاحمت دراز بکشند یا بایستند. همچنین وجود یک سطح راحت برای دراز کشیدن (از قبیل بستر عمیق یا بستر ریزی کافی بالای تشک پلاستیکی) برای استال ها لازم است. به حداقل رساندن تنش گرمایی و محدود کردن تنش های اجتماعی در جایگاه های گروهی (از قبیل ازدحام تراکم، گروه بندی گاوها ) اهمیت دارند زیرا به گاوها اجازه می دهد که زمان کافی را به نشخوار اختصاص دهند.
به طور کلی، تحقیقات ما نشان می دهند که مصرف خوراک، بازده هضم خوراک دام و تولید شیر، زمانی بهینه می شوند که گاو بتواند زمان مصرف خوراک و نشخوار را به حداکثر برساند. همانطور که توضیح داده شد، این رفتارها را می توان به واسطه مدیریت صحیح تغذیه دام و جایگاه در گاو ایجاد کرد.
