مدیریت تعداد تلیسه ها
مدیریت تعداد تلیسه ها به طور معنی داری در گاوداری ها متفاوت است. در گذشته در رابطه با پرورش تلیسه ها، تعداد مورد نیاز برای پرورش 90 تا 110 درصد از کل گاوهای (دوشا و خشک) به گاوداری ها توصیه می شد. یک راه آسان برای گاوداری ها این بود که هر تلیسه به دنیا آمده را پرورش دهند. این نگرش سال ها مؤثر بود. گاوداری هایی که از این فرمول استفاده می کردند تعداد مناسبی از تلیسه ها برای جایگزینی گاوهای حذف شده در اختیار داشتند.
امروزه مدیریت تعداد تلیسه ها در گاوداری ها چگونه است؟
شیوه مدیریت تعداد تلیسه ها در گاوداری ها با یکدیگر کاملاً متفاوت است.
تعداد تلیسه های مورد نیاز را اینگونه محاسبه می کنیم. (اندازه گله[گاوهای خشک و دوشا] x (نرخ حذف) x (سن اولین زایش + 24) x (1 + نرخ تلیسه هایی که وارد گله دوشا نمی شوند).
تلیسه هایی که وارد گله دوشا نمی شوند تلیسه هایی هستند که فروخته می شوند یا قبل از زایش می میرند و نرخ حذف شامل دام هایی هستند که می میرند.
از طرف دیگر، تعداد تلیسه هایی را که در سال به دنیا می آیند را طبق فرمول زیر محاسبه می کنیم.
(اندازه گله) x (12 ÷ فاصله بین زایش) x (درصد گوساله های ماده) x (نرخ مرگ و میر گوساله – 1) x (سن اولیه زایش + 24)
نرخ تلفات گوساله ها درصد مرگ و میر آنها در 48 ساعت اول تولد است. به موارد این فرمول ها نگاهی بیاندازید و مواردی را که تغییر کرده اند را در نظر بگیرید. اولین مورد سن زایش است. این عدد در طی زمان به طور آهسته کاهش یافته است، اما طی 5 سال گذشته به طور چشمگیری تغییر کرده است.
سن زایش 26 ماهگی یا بیشتر در گله به این معنی است که گله به تعداد تلیسه بیشتری نیاز دارد، اما در حال حاضر سن زایش در بسیاری از گاوداری ها 22 یا 23 ماهگی است. این تغییر باعث شده است که به طور معنی دار تعداد تلیسه مورد نیاز کاهش یابد! علاوه بر آن، برنامه های بهتر تلقیح تلیسه ها به کاهش دامنه سن زایش در گاوداری ها کمک کرده است و از صرف هزینه خوراک دام برای تلیسه های مسن تر جلوگیری می کند.
در مرحله بعدی نرخ مرگ و میر را مدنظر قرار دهید. نرخ استاندارد مرگ و میر گوساله 6 تا 8 درصد می باشد. در حال حاضر نرخ مرگ و میر بسیاری از گاوداری ها به 2 درصد یا کمتر رسیده است. به طور استاندارد، نرخ حذف تلیسه ها در بعد از شیرگیری (تلیسه هایی که وارد گله دوشا نمی شوند) 4 تا 5 درصد است. اما در حال حاضر با مدیریت بهتر و با بهره گیری از نژاد دام ها این نرخ به طور معمول 1 تا 2 درصد است.
تنها موردی که ثابت مانده است، نسبت تلیسه ها به گوساله های نر با استفاده از اسپرم معمولی می باشد. که آن را هم، استفاده از اسپرم تعیین جنسیت شده می تواند تغییر دهد.
علاوه بر بهبود تولیدمثل تلیسه ها، تولیدمثل گاوها در برخی از گله ها نیز به طور معنی داری بهبود یافته است. به طوری که روزهای باز کاهش یافته است و نرخ گیرایی افزایش یافته است. در نتیجه، نرخ حذف گاوها که در اثر مشکلات تولیدمثلی حذف می شوند کاهش می یابد. این مسئله زمینه را برای حذف بیشتر یا کمتر گاوها به دلایل اقتصادی فراهم می کند.
با پیشرفت سریع در زمینه ژنتیک، تلیسه ها منبعی از پتانسیل ژنتیکی بهبود یافته برای تولید شیر می باشند. هنگامی که هزینه های پرورش تلیسه بالاتر از ارزش گاوهای حذفی می باشد، نیاز به بررسی دقیقتری است. اقتصادی تر است که گاوها را نگه دارید و تلیسه ها را بفروشید به جای اینکه گاوها را برای خالی کردن فضا برای تلیسه ها در جهت وارد شدن به زنجیره شیردوشی بفروشید.
جهت مدیریت تعداد تلیسه ها دیگر موارد را نیز بررسی کنید
عوامل دیگری وجود دارند که در این معادله گنجانده نشده اند اما در خور توجه هستند. گاوهای بالغ به نوعی شیر بیشتری تولید می کنند. دام های شکم اول به طور کلی 85 درصد شیر گاوهای بالغ (گاوهای شکم سوم و بالاتر) و گاوهای شکم دوم 95 درصد شیر گاوهای بالغ شیر تولید می کنند.
در نهایت، ما الآن در وضعیتی هستیم که تولید تلیسه در صنعت پرورش گاو شیری بیش از اندازه است. اگر تعداد تلیسه ها در یک گله بیش از نیاز باشد، حذف بیشتر دام یکی از راه حل ها می باشد ولی این می تواند به کل تولید شیر گله آسیب برساند. پائین بودن قیمت دام حذفی می تواند شرایط را بدتر کند، به این معنی که هزینه پرورش تلیسه 2 برابر درآمد به دست آمده از فروش گاو حذفی باشد.
در رابطه با گاوهای حذف شده به خاطر داشته باشید که 2 دوره شیردهی یا بیشتر باید بگذرد تا هزینه های پرورش تلیسه جبران شود. گاهی لازم است که 3 دوره شیردهی بگذرد تا هزینه ها سربه سر شود. بنابراین، حذف گاوهای بالغ بسیار هزینه بر است.
فروش تلیسه های تلقیح شده یا تلیسه های نزدیک به زایمان نیز امکان پذیر است. اگرچه، به نظر می رسد که می توانید در هر سنی تلیسه را بفروشید ولی قیمت معمول آن نیمی از هزینه صرف شده در پرورش آن می باشد. به همین دلیل ما باید در مورد حذف زودهنگام عمیقاً فکر کنیم.
برای مدیریت تعداد تلیسه ها در یک گاوداری چه کاری باید انجام داد؟
در مرحله اول، تعداد تلیسه هایی که در سال نیاز دارید و تعداد تلیسه هایی که انتظار می رود با توجه به شاخص گله به دنیا بیایند را محاسبه کنید. به نرخ حذف 2 سال گذشته گله خود نگاهی بیاندازید و درصد خطای مجاز را محاسبه کنید. اگر شما مالک یک گاوداری کوچک هستید و خطرپذیر نیستید، 15 درصد خطای مجاز را در نظر بگیرید. در گاوداری های بزرگ درصد خطای مجاز 5 درصد یا کمتر در نظر گرفته می شود. درصد خطای مجاز ممکن است به اندازه گله، تعداد زایمان ها در طول سال و شاید فصل زایش بستگی داشته باشد.
مرحله بعدی محاسبه نرخ حذف در ماه و تعداد تلیسه های مورد نیاز برای جایگزینی گاوهای حذفی می باشد. با توجه به این اطلاعات، شما می توانید تعداد تقریبی گوساله های مورد نیاز در هر گروه گوساله را مشخص کنید. نتیجه را با موجودی کنونی مقایسه کنید تا مشخص شود آیا تلیسه مازاد یا کمبود تلیسه دارید. هنگامی که تعداد تلیسه ها زیاد است، منتظر نمانید تا پول از آنها به دست بیاورید، هرچه زودتر از ضرر و زیان بیشتر جلوگیری کنید.
هنگامی که تلیسه ها رشد می کنند، بر اساس شاخص سلامت، حذف را انجام دهید. می دانیم که مشکلات تنفسی تأثیر زیادی بر کل عمر دام می گذارد (آسیب های وارد شده به ریه دائمی است). یکی از شاخص های حذف، مشکلات گوارشی شدید است. اما این مشکلات ضررهای کمتری وارد می کنند و اگر در طولانی مدت وجود نداشته باشند دام سریع به وضعیت اولیه بر می گردد.
با استفاده از این محاسبه ها متوجه شدیم که تعداد تلیسه های مورد نیاز، حدوداً 70 تا 80 درصد گاوهای گله می باشد. در گله های استثنایی برای حفظ اندازه گله فقط به اندازه 65 درصد از گاوهای گله به تلیسه نیاز داریم. این ارقام نسبت به عدد توصیه شده “110 درصد” در گذشته متفاوت می باشند. تلیسه های کمتر به معنی کمتر شدن ازدحام تلیسه ها در جایگاه ها و بهاربندها می باشد. همچنین، تلیسه های کمتر به معنی صرف زمان کمتر در آموزش تلیسه ها برای شیردوشی و سیستم های مدیریتی می باشد. دیگر تأثیر آن به طور بالقوه داشتن منابع بیشتر علوفه و خوراک برای گاوهای دوشا و درآمد بیشتر از دوشش گله های بالغ تر می باشند. در اغلب موارد، به دلیل اینکه هزینه های پرورش تلیسه ها جزء دومین یا سومین مورد از هزینه های کل تولید شیر می باشد، تلیسه ها ی کمتر به معنی هزینه کمتر می باشد.