درماتیت انگشتی گاو چیست؟
مدتهاست که گاوداری ها با درماتیت انگشتی گاو شیری (DD) که معمولاً به زگیل معروف است مبارزه می‌کنند. درماتیت انگشتی گاو شیری اولین بار در ایتالیا در سال ۱۹۷۴ و در اواسط دهه هشتاد در آمریکا شناخته شد. این بیماری عفونی در اثر باکتری مارپیچی شکلی به نام Treponema ایجاد می شود. زخم ها معمولاً در فضای بین شکاف و سم دیده می‌شوند. اکثر گاوداریها به بروز آن در فضای بین پنجه‌های سوم اشاره کرده‌اند. معمولاً پاهای عقبی عفونی می شود، اگرچه پاهای جلویی نیز می‌توانند عفونی شوند. علامت معمول DD، دایره های سیاه یا قرمز رنگ بالای پیاز سوم با لبه‌های حلقه‌ای سفید کدر یا زخم های زگیل مانند، موآلود و سخت می باشد. موارد پیشرفته در اغلب موارد با دیگر مشکلات سم از قبیل نکروز انگشتان و زخم دیواره سم، ساییدگی شدید پاشنه سم و زخم های شدید کف سم مرتبط است. مشکلات سلامت پستان از قبیل نکروز سر پستانک و زخم‌های پستان نیز به DD نسبت داده شده اند. با توجه به گزارش مرکز بین المللی اطلاعات مربوط به بیماری دام، گاوهایی که از لنگش رنج می برند به میزان زیادی در معرض خطر کاهش باروری و تولید شیر هستند. بهداشت ضعیف پا و زانو، وجود دام های عفونی در گله، مدیریت ناکافی حمام سم و شیوه نامناسب سم چینی جزء عوامل خطرآفرین در ایجاد درماتیت انگشتی می باشد.
با عفونی شدن سم گاو ، این عفونت در تمام طول عمر همراه آن است. بیماری درماتیت انگشتی گاو شیری به طور کامل درمان نمی‌شود و باید آن را با جلوگیری از شیوع آن به دیگر گاوها به وسیله حمام سم ، درمان سریع زخم فعال و سم چینی به موقع مدیریت کرد.
درماتیت انگشتی گاو شیری دارای 4 مرحله است
یک سامانه ۵ امتیازی برای دسته بندی چهار مرحله بیماری به کار می‌رود:
M0= پوست طبیعی
M1= حلقه های کوچک قرمز تا خاکستری رنگ جدید در لایه های پوششی با قطر کمتر از ۲ سانتیمتر که بین مراحل حاد و یا در آستانه بروز زخم های مزمن M4 ایجاد می شود.
M2= زخم فعال حاد (توت فرنگی شکل) زخم های گرانولوماتوز (قرمز-خاکستری) با قطر بیشتر از دو سانتیمتر که در بعضی از مواقع بافت‌هایی با حاله های سفید، اطراف آن را احاطه می کند.
M3= مرحله بین روزهای اول تا دوم بعد از درمان موضعی با زخم های پوشیده شده با دلمه های سفت.
M4= مرحله مزمن که در آن سلول های پوششی ضخیم می شوند و یا تکثیر می یابند (دلمه مانند) که قطر آن چندین سانتیمتر است.
نوع M4-1 یک نوع زخم است که برای توصیف زخم مزمن M4 مناطق دردناک کوچکی که زخم M1 فعال در آن وجود دارد، اضافه شده است.
نتیجه یک تحقیق در باره درماتیت انگشتی گاو شیری
یک تحقیق موضوعی توسط بخش ترویج دانشگاه ویسکانسین برای تحقیق در مورد شیوع DD در گله انجام شد. بررسی مراحل مختلف شیوع (M0 و M2 یا M4) در گروه های انتخابی گاوها در گاوداریهای غرب ویسکانسین هدف این تحقیق بود. داده هایی در مورد اقدامات بهداشت سم گاو ها به کار رفته در مدیریت DD همان گاوداریها، جمع آوری شد. گاوداریها به سه دسته تقسیم شدند:
کوچک: گاوداریهای مجهز به تای استال (15= تعداد گاوداری)
متوسط: گاوداریهای مجهز به فری استال تا ۷۰۰ رأس گاو (19= تعداد گاوداری)
بزرگ: گاوداریهای مجهز به فری استال با ۷۰۰ رأس گاو یا بیشتر (11= تعداد گاوداری)
شناسایی درماتیت انگشتی گاو شیری
نمایندگان کشاورزی مرکز ترویجی UW در ۱۰ کشور، زخم‌های سم را در هر گاو شناسایی و جمع آوری کردند و داده‌های مربوط به فعالیت های مدیریتی گاوداری ها در این مورد را جمع آوری کردند. به منظور سهولت در امتیازبندی یکنواخت و همچنین درک مکانیسم وضع سلامتی، نمایندگان گاوداری ها در کلاس‌های آموزشی ۴ ساعت و ۵ ساعت آموزش عملی در دو گاوداری متفاوت، شرکت کردند. آموزش توسط مدرسه دامپزشکی دانشگاه ویسکانسین انجام شد.
نمایندگان گاوداری ها برای شناسایی، نمره دهی و ثبت سه مرحله‌ای اولیه (M0= بدون زخم، M2= زخم فعال، M4= زخم مزمن، غیر فعال)، مزمن بودن زخم (ضخامت پوست) یا تکثیر (بیرون زدگی گل کلم مانند) DD، در هر گاو از گاوداری ها، هنگام شیردوشی یا سم چینی بازدید کردند. زخم ها فقط در پاهای خلفی مشاهده شد و محققین مشخص کردند که ۹۰ تا ۹۵ درصد زخم ها در پاهای خلفی ایجاد می شود.
نمایندگان با شناسایی این سه مرحله توانستند میزان عفونت در هر گله را مشخص کنند و مراحل عفونت درماتیت انگشتی گاو شیری را در آنها به سه دسته تقسیم کردند:
1- گاوهایی با پاهای سالم و بدون عفونت
2- عفونت های مسری و فعال
3- عفونت های مزمن که منبع عفونت برای دیگر گاوها هستند
تشخیص شیوع هر یک از سه مرحله در گله امتیاز بندی شده می‌تواند به طرح مدبرانه یک برنامه در جهت مدیریت و پیشگیری از شیوع آن در آینده کمک کند.
بهاربندهای مختلف، مشکلات یکسان
11817 رأس گاو دوشا از ۴۵ گاوداری غرب ویسکانسین در تحقیق گنجانده شدند. میانگین اندازه گله ۶۰۷ راس گاو بود. دامنه اندازه گله گاوداری ها از ۳۰ رأس گاو تا بیش از 6200 رأس گاو بود. از میان تمامی گاوهای شناسایی شده، امتیازبندی شده و ثبت شده برای DD در این تحقیق موضوعی، در ۸۱ درصد از آنها نشانه هایی از زخم دیده نشد (M0). دامنه گاوهای امتیازبندی شده تحت عنوان M0در گاوداری ها بین ۴۹ تا ۱۰۰ درصد بود که به طور میانگین برای هر گاوداری ۷۶ درصد بود.
در عین حال، بیش از ۲۲۰۰ راس گاو (18.9 درصد) زخم M2 یا M4 داشتند. صفر تا 27 درصد از گاوها زخم M2 و صفر تا ۵۰ درصد از گاوها در گاوداری ها زخم M4 داشتند.
۱۵ مورد از گاوداری ها به تای استال و ۳۰ مورد از گاوداری ها به فری استال مجهز بودند، هیچ تفاوت چشمگیری در شیوع عفونت بین گروه گاوهای امتیاز بندی شده با توجه به نوع بهاربند مشاهده نشد.
درصد گاوهای با پاهای سالم و غیرعفونی در فری استال ها (79.8 درصد) در مقایسه با تای استال ها (76.2) درصد کمی بالاتر بود. همچنین، درصد شیوع زخم M2 در گاوداری های مجهز به فری استال (19 درصد) در مقایسه با گاوداری های مجهز به تای استال (5.6 درصد) کمتر بود. شیوع زخم M4 در گاوداری های مجهز به تای استال و فری استال یکسان بود.
اگرچه نوع بهاربند در خطر ابتلا به DD، نقش بزرگی ایفا نمی‌کند اما دیگر عوامل و اقدامات نقش مهمی دارند.
