[rt_quote]
تغذیه با کاه گندم می تواند نقشی معجزه آسایی در تغذیه نشخوارکنندگان داشته باشد هرچند که کاه گندم به عنوان یک خوراک ارزش و همیت چندانی ندارد.
[/rt_quote]
تغذیه با کاه گندم به عنوان یک خوراک اهمیت چندانی ندارد. اطلاعات تغذیه گاو های شیری، تجزیه شیمیایی کاه گندم را به صورت زیر ارائه کرده است: کل مواد مغذی قابل هضم برابر 42/5 درصد، دیواره سلولی برابر 73 درصد، دیواره سلولی بدون همی سلولز برابر 49/4 درصد، لیگنین برابر 8/8 درصد، پروتئین خام 4/8 درصد و خاکستر 7/6 درصد. بر اساس این اطلاعات، غالب متخصصین تغذیه خواهند گفت که تغذیه با کاه گندم جایگاهی در جیره گاو های شیری پرتولید ندارد. ولی تغذیه با کاه گندم می تواند نقشی معجزه آسا در تغذیه نشخوارکنندگان داشته باشد.
تغذیه با کاه گندم ممکن است که در خیلی از جیره ها جایگاهی نداشته باشد، ولی شرایطی بوجود می آید که مصرف کاه گندم می تواند بهبود مهمی در عملکرد دام داشته باشد و نقش یک خوراک دام معجزه آسا را ایفا نماید.
نتیجه سه تجربه یک مشاور گله ای بزرگ از گاو شیری در آمریکا چنین است:
تجربه اول: گله ای که مشاور تغذیه آن بودم کنسانتره گاو شیری بسیار مرغوبی را مصرف می کرد، اما ماده خشک مصرفی این گله در قیاس با میزان شیر تولیدی کمی بالاتر از میزان پیش بینی شده بود. گاوهای شیرده در تبدیل ماده خشک به شیر، خوب عمل نمی کردند. این وضعیت قبل از روزهای محاسبه بازده تولید شیر بود ولی حدس می زدم که بازده شیر در حدود 1/4 باشد.
به نظر می رسد که در شرایط ذکرشده میزان عبور مواد در شکمبه خیلی سریع بوده و قابلیت هضم خوراک دام مصرفی به این دلیل به مخاطره افتاده است. بر اساس یک تحقیق و آزمایش، توصیه کردم که اضافه کردن مقداری علوفه فقیر مانند کاه گندم می تواند میزان سرعت حرکت محتویات در شکمبه را کاهش دهد.
در گله مذکور دهها بسته کاه گندم برای جایگاه های انفرادی گوساله ها استفاده می شد. تصمیم گرفته شد که در جیره روزانه تغذیه با کاه گندم به میزان حدود یک کیلوگرم به ازای هر رأس گاو استفاده شود. با کمال تعجب مشاهده شد که میزان تولید شیر ظرف چند روز بعد افزایش یافت. تولید شیر روزانه به ازای هر راس گاو به میزان حدود 3 کیلوگرم بالا رفت در حالیکه مصرف ماده خشک به مقدار کمی افزایش نشان داد.
اضافه کردن مقداری علوفه فقیر مانند کاه گندم می تواند میزان سرعت حرکت محتویات خوراک دام در شکمبه را کاهش دهد. در این صورت فرصت کافی برای آنکه جمعیت میکروبی شکمبه و تجزیه محتویات شکمبه بپردازند بوجود می آید. نتیجه جذب حداکثری مواد ارزشمند غذایی توسط دستگاه گوارش نشخوارکننده خواهد بود.
آیا تغذیه با کاه گندم در همه گله ها موثر است؟ خیر. برای مثال درگله های با مصرف ماده خشک بالا و تولید کمتر از انتظار، مصرف کاه گندم می تواند موثر باشد. در مورد اینکه مصرف کاه گندم چقدر موثر بوده، می توان متصور شد که این موضوع به سرعت انتقال خوراک دام در شکمبه بستگی دارد.
تجربه دوم: مربوط به گاوداری دیگری است که به هنگام بازدید متوجه مقدار زیادی علوفه در آخور گاوهای خشک و گاوهای انتظار زایش شدم. مسئول گاوداری گفت که آنها سعی دارند که در کنار کنسانتره گاو انتظار زایش، علوفه زیاد ولی با انرژی کم را مورد تغذیه گله گاو خشک و گاو انتظار زایش قرار داده و از چاق شدن آنها جلوگیری و شکمبه آنها را با علوفه پر می کنند که رویه در پیش گرفته شده حتی برای گاوهایی که به مدت 24 ساعت در حول و حوش زایمان از مصرف خوراک دام می افتند موثر است.
آنچه که گاوهای خشک نیاز دارند: تامین احتیاج انرژی گاوهای خشک با استفاده از یک جیره حاوی 1/30 مگاکالری در کیلوگرم ماده خشک امکان پذیر می باشد. بسیاری از جیره های مصرفی گاوهای خشک دارای حدود 1/55 مگاکالری انرژی در کیلوگرم ماده خشک و یا میزان بیشتر هستند. تغذیه با کاه گندم اجازه می دهد که مصرف سیلاژ ذرت و غلات را در جیره گاوهای خشک کاهش داده و سطح انرژی را به 1/30 مگاکالری در کیلوگرم ماده خشک رسانید. پس از آن تحقیقات انجام شده با گاوهای فیستول گذاری شده نشان داد که عمل کاه گندم به طور ساده فراهم کردن یک لایه کافی از تله الیافی بوده که در طی دوران حاد کاهش مصرف خوراک دام در نزدیکی های زایمان، شکمبه، را فعال نگه می دارد. من فرصتی داشتم که این موضوع را در دوران مشاوره ام در یک گله 500 راسی که در 253 زایش 38 مورد (15درصد) برگشتگی شیردان داشت، مورد آزمایش قرار دهم. من با استفاده از 5/4 کیلوگرم کاه گندم، جیره مصرفی را به یک جیره حاوی الیاف زیاد و انرژی کم تغییر دادم. از آن به بعد ما در بیش از 320 مورد زایمان فقط دو مورد برگشتگی (0/6 درصد) ثبت شد.
تجربه سوم: مربوط به گاوداری بود که پرورش تلیسه انجام داده و آنها را به دامداری های دیگر می فروخت. کنسانتره تلیسه پرورشی و سیلاژ ذرت پایه جیره مصرفی تلیسه ها بود. چیزی نگذشت که خریداران تلیسه ها در خصوص وضعیت نمره بدنی و مشکلات جسمانی تلیسه ها اظهار نارضایتی کردند. بسیاری از این تلیسه ها چاق شده و نمره بدنی آنها بیش از 4 شده بود. بسیاری از آنها پس از زایمان دچار مشکل شده و دچار کبد چرب شده بودند.
بعد از بازدید از محل پرورش تجاری تلیسه ها، جیره ها را بر اساس وزن و اندازه تلیسه ها دوباره متوازن کرده و در کنار کنسانتره تلیسه پرورشی، بخشی از مصرف سیلاژ ذرت را از طریق تغذیه با کاه گندم جایگزین کردم. این اقدام من برای تلیسه هایی که قبلا چاق شده و 6 ماه آبستنی داشته اند موثر واقع نشد ولی تغییرات زیادی در تلیسه های جوانتر در حال رشد بوجود آمد و نمره بدنی آنها به حدود 3/25 کاهش و مشکلات تلیسه های تازه زا تقریبا به طور کامل برطرف شد.
یقیناً تغذیه با کاه گندم یک خوراک معجزه آسا نیست، با این حال به نظر می رسد در گله هایی که در بالا ذکرشد نتایج معجزه آسایی ایجاد نموده است. در این راستا من از سایر علوفه های فقیر کم انرژی و با الیاف زیاد استفاده نموده ام. اگر این علوفه در زمان بسته بندی شدن به اندازه های 5 سانتیمتر یا کمتر خرد شده باشد، کمک بسیار زیادی میکند. در این صورت هنگامی که در میکسر، خوراک دام کاملا مخلوط (TMR) قرارمی گیرد، به راحتی جدا شده و در صورتیکه مقداری آب هم به خوراکهای کاملا مخلوط اضافه شود، دام نمی تواند این نوع علوفه را جداسازی کند. به طور خلاصه تغذیه با کاه گندم ممکن است که در خیلی از جیره ها جایگاهی نداشته باشد، ولی شرایطی بوجود می آید که مصرف کاه گندم می تواند بهبود مهمی در عملکرد دام داشته باشد و نقش یک خوراک معجزه آسا را ایفا نماید.
موضوع تاثیر تغذیه با کاه گندم به عنوان غذای گوسفند برای همه کسانی که به پرورش گوسفند و بز اشتغال دارند و در دامداری خود از خوراک دام به صورت کنسانتره استفاده می کنند نیز صادق است. پرورش دهندگان گوسفند و بز نیز همواره باید این نکته ظریف اما کلیدی را مد نظر داشته باشند که حتی اگر بهترین و کاملترین خوراک دام کنسانتره را در اختیار دامها قرار دهند ولی به میزان کافی علوفه خشبی مانند کاه گندم و یونجه در اختیار گوسفند و بز قرار ندهند نتیجه مطلوب بدست نخواهد آمد. تغذیه گوسفند و بز با بهترین کنسانتره زمانی نتیجه خود را نشان می دهد که علوفه ارزان قیمت و فقیری مانند کاه گندم نیز به همراه جیره مورد استفاده قرار گیرد. در تغذیه با کاه گندم و ایجاد تله الیافی در شکمبه برای سیستم گوارشی دام فرصت کافی بوجود آید تا با طولانی شدن زمانهای نشخوار و قبل از آنکه مواد ارزشمند غذایی موجود در کنسانتره دفع و به کود تبدیل شوند، حداکثر مواد غذایی موجود در آنها را جذب و به مصرف برسند.
تغذیه گوسفند و بز با بهترین کنسانتره زمانی نتیجه خود را نشان می دهد که تغذیه با کاه گندم به عنوان علوفه ارزان قیمت نیز به همراه جیره خوراک دام مورد استفاده قرار گیرد.
