برای رسیدن به درک واقعی از تأثیر برنامه پرورش تلیسه و گوساله، باید به عملکرد آنها هنگامی که گاو می شوند توجه داشته باشیم و آنها را مورد ارزیابی قرار دهیم. هنگام ارزیابی داده ها، اطلاعات واضح مانند تعداد گاو در گله دوشا و تعداد تلیسه های شکم اول را نادیده نگیرید. این رقم در ماه های مختلف متفاوت است. در یک گله نسبتاً ثابت، یک سوم گله، تلیسه های شکم اول خواهند بود ولی در این گله 50 درصد گله را تلیسه های شکم اول تشکیل می داد.
دلایل مختلفی باعث بالا بودن این رقم می شود که این دلایل شامل: بزرگ شدن گله، زایش یا تلقیح فصلی، حذف گاوهای مسن تر مشکل دار، یا داشتن تلیسه های زیاد در اثر استفاده از اسپرم تعیین جنسیت شده می باشد. میانگین تعداد شکم در یک گله آمریکایی تقریباً 2.5 است. به خاطر داشته باشید که این تصویری از یک گله در ماه می باشد.
میانگین سن تلیسه های شکم اول در این گله مانند گله های آمریکایی تا 25 ماه است. میانگین سن تلیسه های شکم اول تحت تأثیر برنامه پرورش تلیسه و گوساله، زایش و تلقیح (برنامه ریزی نشده) فصلی و به تأخیر انداختن عمدی تلقیح در جهت پر کردن وقفه زایش در گله ها می تواند متغیر باشد. این گله نیز یک گله جوان با میانگین سن 38 ماهه است زیرا درصد تلیسه های شکم اول بالا است و تعداد گاوهای شکم سوم به بالا نسبتاً کمتر است (22 درصد). آنالیز بیشتر داده های ثبت شده دلیل جوان بودن این گله در این زمان را نشان می دهد.
برنامه پرورش تلیسه و گوساله و ارزیابی عملکرد تولیدی
اوج تولید شیر تقریباً در 6 تا 8 هفتگی می باشد و یک شاخص بسیار خوب برای تخمین کل شیر تولیدی در یک دوره شیردهی می باشد. انتظار می رود که کل شیر تولیدی 200 تا 250 برابر اوج شیر تولیدی روزانه باشد. چنانچه اوج تولید شیر قانع کننده نباشد و یا اگر کاهش تولید شیر بعد از اوج، سریع رخ دهد، ممکن است برنامه انتقال تلیسه های شکم اول قبل و بعد از زایش ضعیف بوده و یا در برنامه پرورش تلیسه و گوساله نقص هایی وجود داشته باشد.
میزان اوج تولید شیر با بزرگتر شدن گاو افزایش می یابد به طوری که این رقم در تلیسه های شکم اول به طور میانگین 75 تا 85 درصد گاوهای شکم دوم و در گاوهای شکم سوم به بالا، 10 تا 15 درصد بیش از گاوهای شکم دوم است. معمولاً گاوهای مسن تر بالاترین تولید شیر واقعی را دارند زیرا حذف نشده اند (بنابراین میزان شیر تولیدی آنها ثبت و واقعی می باشد). پائین بودن تولید شیر، دلیل اصلی حذف است و تعداد آنها در ماه های مختلف متفاوت است.
در گله های ثابت، گاوهای شکم اول و دوم بالاترین برآورد شیر معادل بلوغ (M.E) 305 روز در گله را دارند زیرا آنها بهترین ژن در گله را دارند که به نوعی می تواند برآورد تولید شیر را تقریباً 90.7 کیلوگرم به ازای هر دوره شیردهی در سال بهبود دهند. این نمای این گله است اما در داده های ثبت شده DMI بر آوردهای متفاوتی مشاهده شده است.
یکی از دلایل انحراف برآوردها، سن تلیسه های شکم اول می تواند باشد. برآورد M.E تلیسه های جوان تر به علت اصلاح براساس سن، بیشتر است و برعکس، اما این دلیل خوبی برای داشتن تلیسه های شکم اول جوان تر (سن زایش کمتر) نیست. از طرفی هم ممکن است که تلیسه های شکم اول مسن تر، شیر واقعی بیشتری تولید کنند اما این هم دلیل خوبی برای داشتن تلیسه های شکم اول مسن تر نیست.
اندازه گیری وزن بدن قبل و یا بعد از زایش مهم می باشد. من اندازه گیری وزن قبل از زایش را ترجیح می دهم زیرا تأثیر برنامه پرورش تلیسه و گوساله یا برنامه های گاوهای اواخر شیردهی و خشک را در گاوهای مسن تر نشان می دهد.
در برنامه پرورش تلیسه اندازه گیری وزن بدن قبل و یا بعد از زایش مهم می باشد.
مقیاس دروغ نمی گوید
دو مورد دیگر هست که باید در نظر گرفته شوند، تلیسه ها و گاوها در زمان زایمان به راحتی 11 درصد وزن خود که مربوط به گوساله و بافت ها و مایعات است را از دست می دهند. بعد از زایمان تلیسه ها و گاوها در اوایل شیردهی به علت موازنه منفی انرژی وزن خود را از دست می دهند اما این کاهش وزن تا حدی در اثر مصرف بالاتر که به پر شدن شکمبه و دستگاه گوارش منجر می شود، جبران می شود.
مورد دیگری که باید در نظر گرفته شود این است که تلیسه ها به اندازه 10 درصد وزن بدن خود در اولین دوره شیردهی افزایش وزن پیدا می کنند و ارتفاع جدوگاه آنها نیز افزایش می یابد. این رشد نشان می دهد که چرا تلیسه ها بعد از زایمان وزن زیادی از دست نمی دهند و چرا آنها منحنی صاف تری دارند، آنها مواد مغذی بیشتری را به رشد اختصاص می دهند به جای اینکه فقط به تولید اختصاص دهند.
رشد گاوهای شکم اول تا حدی به این بستگی دارد که تلیسه ها در اثر برنامه پرورش تلیسه و گوساله چقدر خوب رشد کرده اند. در این گله، وزن بدن 607.8 کیلوگرم نزدیک وزن استاندارد 635 کیلوگرم قبل از وزن اولین زایش می باشد. این وزن البته به ژنتیک و وزن بلوغ در گله بستگی دارد. در این گله وزن گاوهای شکم دوم 15 درصد بیشتر از وزن تلیسه های شکم اول است و وزن گاوهای مسن تر 5 درصد بیشتر از گاوهای شکم دوم است. این وزن بدنی در ماه های مختلف متفاوت است.
طبق برنامه پرورش تلیسه ، تلیسه ها به اندازه 10 درصد وزن بدن خود در اولین دوره شیردهی افزایش وزن پیدا می کنند و ارتفاع جدوگاه آنها نیز افزایش می یابد. این رشد نشان می دهد که چرا تلیسه ها بعد از زایمان وزن زیادی از دست نمی دهند.
تولید شیر در طی زمان تغییر می کند
به داده های ثبت شده مربوط به همان گله در یک سال زودتر و در سال 2016 (جدول2)، نگاهی بیاندازید. توزیع دام ها بر اساس شکم، شبیه سال 2017 بود اما تعداد کل دام ها 12 رأس کمتر بود. در جدول (2)(سال 2016)، سن اولین زایش یک ماه بالاتر بود و در 26 ماهگی زایش داشتند و گاوهای شکم سوم 6 ماه مسن تر بودند. اوج تولید شیر در تلیسه های شکم اول در سال 2016 نسبت به 2017، 0.9 کیلوگرم و در تلیسه های شکم دوم 5.44 کیلوگرم بالاتر بود در حالی که در گاوهای شکم سوم 0.9 کیلوگرم کمتر بود.
میانگین در اوج تولید شیر بالاتر در 3 آزمایش اول (Summit Milk) در هر دو جدول، الگوی یکسانی داشتند. ولی در سال 2016 M.E 305 روز تلیسه های شکم اول نسبت به تلیسه های شکم دوم، 589.6 کیلوگرم کمتر بود، در حالی که در سال 2017 برعکس بود و M.E 305 روز گاوهای شکم دوم نسبت به گاوهای شکم اول، 362.8 کیلوگرم کمتر بود.
به منظور درک این نوسان لازم است که داده های ثبت شده هر گاو یا گله را دقیق بررسی کنیم یا به خلاصه ماهیانه نگاهی بیاندازیم تا متوجه شویم چه اتفاقی افتاده است. وزن گوساله های شکم اول در سال 2016 نسبت به 2017 به میزان 22.6 کیلوگرم بیشتر بود. برای اینکه متوجه شویم این تفاوت ها چقدر واقعی هستند لازم بود به داده های دیگر ماه ها نگاهی بیاندازیم و ببینیم آیا نوسانات ماهیانه ای وجود دارند.
این آنالیزهای ماهیانه وقت زیادی نمی گیرند اما می توانند یک تصویر مناسبی از عملکرد تلیسه های شکم اول و گاوهای مسن تر باشند. همچنین به شما می گویند که آیا لازم است نحوه عملکرد برنامه پرورش تلیسه و گوساله را بیشتر بررسی کنید!
من مشاهده کردم که حداقل 6 ماه فرصت لازم است که یک برنامه پرورش تلیسه و گوساله به نتیجه برسد و اثرات خود را در اولین شیردهی نشان دهد ولی معمولاً یک سال یا بیشتر در نظر می گیرند. به همین علت بررسی های دوره ای در برنامه های پرورش تلیسه و گوساله به منظور پیشرفت کار ادامه دارد تا مشکلات در طی این دوره شناسایی شوند به جای اینکه منتظر بمانیم تا در دوره شیردهی اول یا آخر خود را نشان دهند.
