اسهال گوساله شیری
گاودارها و دامپزشک ها چندین دهه است برای مبارزه با مشکلات متابولیک مثل از دست دادن آب بدن و از دست دادن الکترولیت های مرتبط با اسهال، از محصولات الکترولیت خوراکی استفاده می‌کنند.
هرچند، کیفیت محصولات الکترولیت موجود در بازار تفاوت چشمگیری دارند، برخی از این محصولات، اسهال گوساله را به خوبی درمان نمی‌کنند زیرا بسیاری از محصولات الکترولیت خوراکی موجود در بازار برای مصرف انسانی تهیه شده اند.
اسهال در کشورهای فقیر یکی از دلایل اصلی مرگ کودکان است. اگرچه در اثر پیشرفت پزشکی نرخ زنده مانی کودکان افزایش یافته است اما هنوز 8.8 میلیون کودک در سرتاسر دنیا قبل از اینکه به سن ۵ سالگی برسند، می میرند. شواهد نشان می دهند که اسهال مسبب مرگ 10 درصد از کودکان در آمریکا، 25.5 درصد در آفریقا و 31.3 درصد در جنوب شرقی آسیا می باشد. سازمان سلامت جهانی (WHO) در سال ۱۹۷۹ محلول های الکترولیت خوراکی برای کاهش مرگ و میر کودکان را به بازار ارائه داد.
اگرچه علت اسهال در گوساله ها و کودکان یکسان است (برای مثال، روتاویروس و کریپتو سپوریدیوم دو عامل بسیار معمول هستند) اما تغییرات متابولیسمی صورت گرفته در طی اسهال گوساله ها و کودکان، بسیار متفاوت است. برای مثال، PH خون گوساله ها به طور مرتب به شدت کاهش می‌یابد (اسیدوز) که معمول ترین علت مرگ گوساله های مبتلا به اسهال است. در صورتی که ابتلا به اسیدوز شدید در انسان بسیار نادر است.
در نهایت، آنچه که گوساله‌های مبتلا به اسهال نیاز دارند تا از محصول الکترولیت دریافت کنند، نسبت به کودکان بسیار متفاوت است.
دانش کنونی مدیریت اسهال گوساله ها در مورد استفاده از الکترولیت خوراکی می گوید که محصولات الکترولیتی باید چهار نیاز زیر را برآورده کنند:
1- سدیم کافی برای بازیابی آب بدن.
2- گلیسین و استات برای کمک به جذب سدیم در روده را فراهم کند.
3- یک عامل قلیایی کننده فراهم کند که کاهش PH خون (اسیدوز) ناشی از اسهال گوساله را تصحیح کند.
4- انرژی فراهم کند زیرا اکثر گوساله‌های مبتلا به اسهال، در وضعیت موازنه منفی انرژی هستند.
مراقب میزان سدیم باشید
از دست رفتن سدیم و ورود آن در مدفوع گوساله مبتلا به اسهال، دلیل اصلی کم آب شدن بدن گوساله می باشد. بنابراین، برای کاهش از دست دادن آب بدن در گوساله و برگشت جریان خون به حالت مناسب، شما باید سدیم بدن گوساله را تأمین کنید. غلظت ایده‌آل سدیم 90 تا 130 میکرومول به ازای هر لیتر محلول (mM/L ) می‌باشد.
محلول های الکترولیت خوراکی حاوی سدیم کم، به خصوص محلول هایی با سدیم کمتر از 75 mM/L توصیه نمی شود. آنها نمی‌توانند گوساله های کم‌آب شده را به طور کامل درمان کنند. از طرف دیگر، از محلول های حاوی غلظت بسیار بالای سدیم (بیشتر از 150 mM/L) اجتناب کنید، زیرا آنها باعث مسمومیت سدیمی (نمک) در گوساله ها می شوند (هایپر ناتومیا).
گوساله باید بتواند سدیم تامین شده را جذب کند. حتی در گوساله هایی که اسهال و صدمات روده ای دارند، سه مسیر اصلی برای جذب سدیم وجود دارد که شامل گلوکز، اسیدهای چرب فرار (از قبیل استات یا پروپیونات) و اسیدهای آمینه خنثی (گلایسین) می باشند.
گلایسین در چندین محلول الکترولیت خوراکی موجود در بازار وجود دارد و استات نیز در برخی از محصولات جدیدتر وجود دارد. فهرست ترکیبات الکترولیت خوراکی را که استفاده می کنید بررسی کنید و مطمئن شوید که گلایسین یا استات روی برچسب ( ترجیحاً هر دوی آنها) ذکر شده است.
واژه ” اسمولالیته” شاخص غلظت ذرات در یک محلول می باشد. آب نوشیدنی را با آب اقیانوس مقایسه کنید، آب اقیانوس حاوی نمک و دیگر ذرات حل شده در آن می باشد، در نتیجه اسمولالیته آب اقیانوس نسبت به آب آشامیدنی بیشتر است.
دامنه غلظت محلول های الکترولیت خوراکی گوساله ها بین 300 (ایزوتونیک نامیده می شود زیرا برابر اسمولالیته خون می باشد) تا 750 mOsm/L (که بسیار هایپرتونیک یا غلیظ شده محسوب می شود) می‌باشد. به بیان ساده تر، هرچه اسمولالیته محصول بیشتر باشد، محلول غلیظ تر و حاوی الکترولیت و انرژی (گلوکز) بیشتری است.
با این وجود، غلظت بیش حد اندازه می‌تواند باعث بروز مشکل شود. الکترولیت های با اسمولالیته بالا (معمولاً الکترولیت های حاوی انرژی بالا) ممکن است شدت اسهال گوساله ها را بدتر کنند و همچنین شیردان آنها به مدت طولانی تری خالی بماند. به این دلیل که محلول الکترولیت در شیردان به مدت طولانی تری می ماند و ممکن است ورم کند.
توصیه این است که از محلول های الکترولیت با اسمولالیته بیش از ۵۰۰ mOsm/L استفاده نشود. از طرف دیگر، محلول های اسمولالیته پایین (کمتر از350 mOsm/L) به طور کلی حاوی انرژی کافی برای کمک به احیاء گوساله نمی باشند.
PH را افزایش دهید
تقریباً خون تمامی گوساله های مبتلا به اسهال اسیدی تر می شود زیرا میزان PH کاهش می یابد که به طور عمده مسئول علائمی از قبیل بی حالی، کاهش توانایی مکیدن، عدم توانایی در ایستادن و غیره می باشد. استات، پروپیونات و بی کربنات عامل های قلیایی کردن محسوب می شوند، یعنی اینکه آنها در افزایش PH خون موثر هستند.
بیکربنات از گذشته تاکنون در محلولهای الکترولیت خوراکی به طور معمول وجود داشته است. استات و پروپیونات به طور معمول بخشی از محلول های الکترولیت خوراکی فروخته شده هستند. محلول های الکترولیت حاوی استات و پروپیونات نسبت به محلول های الکترولیت حاوی بیکربنات بنابر چند دلیل ارجحیت دارند:
1- استات و پروپیونات جزء اسیدهای چرب فرار هستند و به جذب سدیم در روده کوچک گوساله ها کمک می کنند، در حالی که بیکربنات این خاصیت را ندارد.
2- استات و پروپیونات PH شیردان را، بالا نمی برند، در حالیکه بیکربنات PH شیردان را افزایش می‌دهد. پایین نگه داشتن PH شیردان (معده) برای از بین بردن باکتری ها ضروری هستند و هر چیزی که PH را افزایش دهد می‌تواند به دسترسی بیشتر باکتری‌ها به روده های کوچک و اسهال گوساله ها با شدت بیشتر منجر شوند.
3- استات و پروپیونات مانع رشد گونه های سالمونلا می‌شوند.
4- استات و پروپیونات هنگامی که سوخت و ساز می شوند انرژی تولید می کنند در حالیکه در سوخت و ساز بیکربنات این اتفاق رخ نمی‌دهد.
چندین نوع باکتری های بیماری زا در PH های پایین از بین می‌روند. برای مثال، باکتریهای E.Coli و سالمونلا در PH تقریباً 3، از بین می روند و در PH بالای 5.5 شروع به تکثیر می کنند. به طور طبیعی، معده (شیردان) PH را در سطح بسیار پایین (اسیدی) نگه می دارد. درک این موضوع در کاهش مقدار باکتریهای بیماری زا که به روده کوچک می رسند و افزایش مقاومت در برابر تجمع باکتری های روده ضروری است. به بیان ساده تر برای جلوگیری از ابتلای گوساله ها به عفونت و بیماری‌های بالینی، حفظ PH شیردان گوساله ها در سطح پایین (اسیدی)، لازم می باشد.
تحقیقات کنونی نشان داده‌اند که محلولهای الکترولیت خوراکی حاوی بیکربنات باعث قلیایی شدن شیردان به طور چشم گیری می شود. به عبارت دیگر، PH شیردان را برای مدت طولانی به بالای 5.5 افزایش می دهد. این تاثیر در محلول های الکترولیت خوراکی حاوی استات مشاهده نمی‌شود. بنابراین، قلیایی شدن شیردان و روده کوچک در اثر استفاده از الکترولیت های حاوی بیکربنات ممکن است رشد باکتریایی را افزایش دهد و در واقع وضعیت اسهال گوساله را بدتر و طولانی تر کند.
اگرچه استفاده از بیکربنات معایبی نیز دارد اما استفاده از محلول الکترولیت حاوی عامل قلیایی کننده هنوز ضروری است. محصولات حاوی بیکربنات در حالی که ممکن است ایده آل نباشند ولی سالها است که به طور مؤثر استفاده می‌شوند.
متاسفانه، چندین محصول وجود دارند که حاوی 3 عامل قلیایی کننده نام برده شده نمی باشند و نباید برای درمان اسهال گوساله ها استفاده شوند. مطمئن شوید که در برچسب محلول الکترولیت خوراکی که استفاده می کنید استات یا بیکربنات جزء فهرست ترکیبات ذکر شده باشند.
تمامی الکترولیت ها یکسان نیستند
برخی معتقد هستند که افزودن فیبر جیره ای به شکل پیسیلیوم به محلول های الکترولیت خوراکی، جذب مواد مغذی از مجاری گوارشی و جذب گلوکز را بهبود می بخشد و باور بر این است که سرعت خالی شدن شیردان را کاهش می‌دهد. ولی برخی محققین نشان داده‌اند که اضافه کردن پیسیلیوم در واقع باعث کاهش جذب گلوکز می شود. برخی از افراد، گاهی از موارد، استفاده از محلول های الکترولیت خوراکی حاوی پیسیلیوم را دوست دارند (در اغلب موارد تحت عنوان ژل الکترولیت نامیده می‌شود) زیرا مدفوع تا حدی غلیظ می‌شود و به نظر می‌رسد که اسهال گوساله برطرف شده است ولی این محصولات باعث کاهش سطح انرژی گوساله ها می شوند و استفاده از آنها توصیه نمی‌شود.
تأکید می شود که تمامی محصولات الکترولیت خوراکی یکسان نیستند. دامنه کیفیت محصولات الکترولیت خوراکی موجود در بازار و چگونگی مصرف الکترولیت ها برای کنترل اسهال گوساله ها با یکدیگر متفاوت است. برای انتخاب محصول مناسب گله خود با دامپزشک گاوداری خود مشورت کنید.
در نهایت، حائز اهمیت است بدانید که PH خون گوساله هایی که نمی توانند بایستند یا سر خود را بلند کنند بسیار پایین است (اسیدوز) و بهتر است است که محلول های درون رگی دریافت کنند. در مواقعی، تاثیر محلول های خوراکی برای نجات دادن این گوساله ها بسیار کند است. برای درمان این گوساله ها با دامپزشک خود تماس بگیرید و برای ارائه دستورالعمل مایعاتی که تجویز می‌کنند با آنها همکاری کنید.
