بیماری شاربن چیست؟
بیماری شاربن در گوسفند ، بز و گاوها مشاهده می شود و عامل باکتریایی ایجاد کننده این بیماری اغلب از طریق خوراک و آب آلوده موجب بروز بیماری در دام ها می شود. شاربن نوعی بیماری باکتریایی است که اغلب در حیواناتی مانند گوسفند، بز و گاوها مشاهده می شود. عامل باکتریایی ایجاد کننده این بیماری اغلب از طریق خوراک دام آلوده و آب آلوده موجب بروز بیماری در دام ها می شود.
یکی از نشانه های اصلی این بیماری مرگ ناگهانی و خروج ترشحات حاوی خون پس از مرگ دام می باشد. این بیماری می تواند از طریق تماس منافذ و زخم های باز با لاشه آلوده یا محیط های آلوده به انسان منتقل شود. بلع و استنشاق هاگ های این باکتری می تواند برای انسان کشنده باشد.
عامل بیماری شاربن
عامل ایجاد این بیماری باکتری باسیلوس انتراسیس می باشد. هاگ های این باکتری می توانند تا 50 سال در خاک و تا حدود 200 سال در استخوان دام هایی که این بیماری موجب مرگ آنها شده است، باقی بمانند.
شیوع این بیماری در گله ها اغلب پس از وقوع رویدادهای جوی مانند باران های شدید یا خشکسالی طولانی مدت رخ می دهد. بروز بیماری شاربن اغلب در دام هایی مانند گوسفند، بز، گاو، اسب و خوک شایع می باشد. با این حال این بیماری در برخی از سگ ها نیز مشاهده شده است.
شیوع بیماری شاربن
در دام هایی که بخشی از تغذیه آنها از طریق چرا در مراتع انجام می شود، بیماری شاربن اغلب از طریق تماس با هاگ های باکتری این بیماری در خاک یا علوفه انتقال می یابد.
علائم بیماری شاربن
افت ناگهانی تولید شیر در گله
وجود خون در شیر یا ادرار
ضعف و گیجی و شدت یافتن سریع این علائم در دام
مرگ ناگهانی
خروج ترشحات خونی غلیظ از دهان، بینی و مقعد دام های مرده
دل درد یا اسهال در اسب
در صورت مشاهده علائم این بیماری و مشکوک شدن به ابتلای دام ها، باید سریعا به دامپزشک منطقه اطلاع داده شود. دامپزشکان می توانند به سرعت از طریق آزمایش و پیش از مرگ دام ها، ابتلا به این بیماری را تشخیص دهند. در حال حاضر این تشخیص بر اساس آزمایش نمونه خون دام صورت می گیرد. اما باید نمونه گیری با دقت و با رعایت صحیح اصول بهداشتی، توسط دامپزشک انجام شود.
بیماری شاربن در انسان
انسان می تواند از طریق تماس با حیوانات آلوده یا لاشه آنها، فراورده های دامی و پشم آلوده به این باکتری، به این بیماری مبتلا شود. در زمان تماس با حیوانات مشکوک به شاربن، باید به شدت نکات بهداشتی و محافظتی رعایت شود. در صورت مشکوک شدن در رابطه با تماس خود با عوامل بیماری زا باید سریعا به پزشک خود اطلاع دهید.
درمان بیماری شاربن
به علت مرگ سریع و ناگهانی دام های مبتلا به شاربن، درمان آن به ندرت امکان پذیر می باشد. با این وجود، تجویز مقادیر بالای آنتی بیوتیک توسط دامپزشک می تواند در مورد دام هایی که به تازگی به این بیماری مبتلا شدند، موثر باشد. واکسیناسیون گله بر علیه بیماری شاربن بسیار موثر بوده و حدود 10 تا 14 روز پس از واکسیناسیون، ایمنی در بدن دام ها ایجاد می شود. شروع سریع درمان و اجرای برنامه های پیشگیری در جهت کاهش میزان تلفات در گله امری ضروری است. دام هایی که در معرض خطر هستند باید بلافاصله به مدت طولانی تحت درمان آنتی بیوتیک قرار گیرند. 10 روز پس از مصرف آنتی بیوتیک باید واکسیناسیون برعلیه شاربن در دام ها و پس از آن در ماه بعد تکرار واکسیناسیون انجام شود. واکسن زنده این بیماری در بازار موجود است، بنابراین باید از استفاده همزمان آنتی بیوتیک و تزریق واکسن خودداری شود. علاوه بر درمان و ایجاد ایمنی از طریق واکسن، اقداماتی در جهت کنترل شیوع بیماری در گله ها باید صورت گیرد. برخی از این اقدامات شامل موارد زیر می باشد:
اطلاع رسانی به دامپزشکی
اجرای صحیح قرنطینه (2 هفته قرنطینه پس از واکسیناسیون، 6 هفته قرنطینه پیش از کشتار)
معدوم سازی لاشه دام های تلف شده، کود، بستر یا سایر تجهیزات آلوده دامداری از طریق سوزاندن یا دفن در عمق زیاد
جدا سازی دام های بیمار و دورکردن دام های سالم از محیط آلوده
تمیزکردن و ضدعفونی محیط دامداری، شیردوشی و تجهیزات موجود در دامداری
استفاده از حشره کشهای قوی
کنترل حیوانات موذی تغذیه کننده از دام ها و لاشه های تلف شده
رعایت اصول بهداشتی توسط کارکنان و افرادی که با دام های بیمار و لاشه ها در تماس هستند
از بین بردن کامل آلودگی خاک بسیار دشوار است. با این حال در صورت سطحی بودن آلودگی، استفاده از فرمالدئید می تواند موثر باشد. برای از بین بردن کامل عوامل بیماری باید خاک آلوده حذف شود.
برای انجام واکسیناسیون و دریافت برنامه واکسیناسیون گله بر علیه بیماری شاربن متناسب با میزان آلودگی در منطقه، بهتر است به دامپزشک منطقه خود مراجعه نمایید.